การทำงานของสถาบันสิ่งแวดล้อมไทย (TEI) ภายใต้โครงการ URBAN ได้ทำการรวบรวมข้อมูลพื้นที่ชุ่มน้ำในจังหวัดเชียงราย ในช่วง 23-27 กรกฎาคม 2567 ที่ผ่านมา โดยคุณธนิรัตน์ ธนวัฒน์ และคณะนักวิจัย TEI

พบว่า จังหวัดเชียงรายมี “หนองบงคาย” เป็นพื้นที่ชุ่มน้ำที่มีความสำคัญระหว่างประเทศซึ่งขึ้นทะเบียนเป็นแรมซาร์ไซต์ (Ramsar site) และ “พื้นที่ชุ่มน้ำลุ่มน้ำอิงตอนล่าง” ที่อยู่ระหว่างการเสนอเป็นแรมซาร์ไซต์อีกแห่งหนึ่ง

นอกจากนี้ ยังมีพื้นที่ชุ่มน้ำที่มีความสำคัญระดับนานาชาติและระดับชาติอีก 5 แห่ง ได้แก่ หนองหลวง แอ่งเชียงแสน หนองฮ่าง แม่น้ำกก(จังหวัดเชียงราย) และแม่น้ำโขง(เหนือ) และพื้นที่ชุ่มน้ำในระดับท้องถิ่นอีกกว่า 600 แห่ง

คุณประโยชน์ที่จับต้องได้ของพื้นที่ชุ่มน้ำจังหวัดเชียงราย มีอย่างน้อย 9 ประการ ได้แก่
 

1. แหล่งน้ำเพื่อการเกษตรและการอุปโภค
2. แหล่งประมงของชุมชนโดยรอบ
3. แหล่งเลี้ยงควายแบบดั้งเดิม
4. แหล่งที่อยู่อาศัยของชนิดพันธุ์พืชและสัตว์
5. แหล่งนกอพยพ
6. แหล่งท่องเที่ยวชมธรรมชาติ
7. แหล่งประวัติศาสตร์ เช่น เวียงหนองหล่ม
8. แหล่งนันทนาการ สำหรับพักผ่อน ตกปลา ออกกำลังกาย
9. แหล่งรับน้ำในช่วงน้ำหลากและเก็บน้ำในช่วงหน้าแล้ง

ปัจจุบัน พื้นที่ชุ่มน้ำเหล่านี้ถูกเปลี่ยนแปลงจากการใช้ที่ดินโดยรอบ เป็นที่รองรับดินตะกอนทำให้แหล่งน้ำตื้นเขิน บางแห่งมีผักตบชวาและพืชน้ำอื่นเกือบเต็มพื้นที่ และหลายพื้นที่กำลังถูกขุดลอก โดยมุ่งเพิ่มการกักเก็บน้ำที่อาจมองข้ามคุณประโยชน์ด้านอื่น ทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้องจึงต้องหารือกันให้มากขึ้น เพื่อหาทางออกที่เหมาะสมร่วมกัน