วันดินโลก หรือ World soil day
Healthy soils for healthy cities – ดินที่สมบูรณ์ สู่เมืองที่สมดุล เกื้อกูลชีวิต
 
ในชีวิตประจำวันของคนเมืองสมัยนี้ เราแทบไม่ได้สัมผัสดินจริง ๆ เลย การใช้ชีวิตท่ามกลางอาคารสูง ถนนคอนกรีต และศูนย์การค้าทำให้เราห่างไกลจากพื้นดิน แต่ความจริงแล้ว “ดิน” ยังคงเป็นรากฐานของเมืองและวิถีชีวิตคนเมืองอย่างลึกซึ้ง—แม้เราจะไม่ได้แตะต้องมันโดยตรง ดินคือจุดเริ่มต้นของอาหาร ต้นไม้ น้ำสะอาด และระบบนิเวศที่ทำให้เมืองน่าอยู่
 
ในวันดินโลก 5 ธันวาคม 2568 นี้ ภายใต้หัวข้อ “Healthy soils for healthy cities – ดินที่สมบูรณ์ สู่เมืองที่สมดุล เกื้อกูลชีวิต” เราได้รับการชวนให้มองดินในมุมใหม่ว่าแท้จริงแล้ว ดินคือโครงสร้างพื้นฐานทางธรรมชาติ ที่ส่งผลต่อคุณภาพชีวิตประชาชนเมือง ตั้งแต่ความเย็นร่มรื่น พื้นที่สีเขียว น้ำท่วม และสุขภาพกายใจของเรา
 
ดิน: ระบบนิเวศที่คนเมืองพึ่งพา แม้ไม่เคยได้สัมผัส

• อาหารทุกมื้อเริ่มจากดินที่ดี ไม่ว่าจะเป็นผัก ผลไม้ หรือกาแฟแก้วโปรด
• เมืองเย็นลงเพราะต้นไม้เติบโตบนดิน
• ดินที่ดีช่วยซึมซับน้ำฝน ลดน้ำท่วมที่คนเมืองต้องเผชิญบ่อยขึ้น
• ดินสนับสนุนคุณภาพอากาศ ผ่านการเลี้ยงระบบรากและพืชพรรณที่ช่วยดูดซับคาร์บอน แม้จะไม่ได้สัมผัสดิน แต่คนเมืองสัมผัส “ผลของดิน” อยู่ทุกวัน

 
ปัญหาดินในเมืองคือปัญหาชีวิตคนเมือง
การปิดทับดินด้วยคอนกรีตทำให้น้ำท่วมง่ายขึ้น พื้นที่สีเขียวลดลงทำให้เมืองร้อนขึ้น ดินปนเปื้อนส่งผลต่อความปลอดภัยของอาหาร และความหลากหลายทางชีวภาพในเมืองลดลงจนระบบนิเวศอ่อนแอ ปัญหาเหล่านี้ล้วนย้อนกลับมาเป็นภาระของผู้คนที่อยู่อาศัยในเมือง
 
ดินที่สมบูรณ์ช่วยให้เมืองน่าอยู่ขึ้น

• ลดอุณหภูมิเมือง ทำให้พื้นที่สาธารณะร่มเย็น
• เพิ่มความสามารถในการระบายน้ำตามธรรมชาติ
• ส่งเสริมเกษตรเมืองและอาหารปลอดภัย
• เพิ่มความร่มรื่นและคุณภาพชีวิตด้านสุขภาพจิต

ดินที่ดีจึงเป็น “ฐาน” ของเมืองสมดุลที่เกื้อกูลชีวิตทุกคน
 
 
คนเมืองจะช่วยดูแลดินได้อย่างไร?

• ปลูกต้นไม้ในกระถางด้วยดินคุณภาพดี หรือจัดสวนเล็ก ๆ ที่บ้าน/ระเบียง
• สนับสนุนพื้นที่สีเขียวและพื้นที่ซึมน้ำในเมือง
• เลือกบริโภคผักผลไม้จากเกษตรที่รักษาดิน
• เข้าร่วมกิจกรรมสวนชุมชนหรือสนับสนุนแนวทางเมืองสีเขียว การดูแลดินแม้ในพื้นที่เล็ก ๆ ก็ช่วยสร้างผลกระทบที่ใหญ่ขึ้นในเมือง

สรุป
แม้คนเมืองจำนวนมากจะไม่ค่อยได้สัมผัสดิน แต่ดินกลับสัมผัสชีวิตเราอยู่ทุกวัน ดินคือหัวใจของอาหาร อากาศ น้ำ และความยั่งยืนของเมือง วันดินโลกคือโอกาสเตือนใจให้เราหันมาเห็นคุณค่าของดินอีกครั้ง เพราะ ดินที่สมบูรณ์ คือกุญแจของเมืองที่สมดุล เกื้อกูล และน่าอยู่สำหรับทุกคน
 

---

เรียบเรียงโดย:
นางสาวธนิรัตน์ ธนวัฒน์
นักวิจัย สถาบันสิ่งแวดล้อมไทย

---

ขอบคุณแหล่งที่มา:
- เว็บไซต์องค์การอาหารและการเกษตรแห่งสหประชาชาติ (FAO)
- เว็บไซต์องค์กร GLOBAL SOIL BIODIVERSITY INITIATIVE