14 มกราคม วันอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้ของชาติ

กลุ่มงาน: ทรัพยากรทางบก

ป่าไม้เป็นทรัพยากรธรรมชาติที่มีคุณค่าและมีบทบาทสำคัญในการรักษาสมดุลของระบบนิเวศอย่างมาก ไม่เพียงแต่มีบทบาทในการรักษาสมดุลของสิ่งแวดล้อม แต่ยังเป็นแหล่งที่อยู่อาศัยของพืชและสัตว์นานาชนิด รวมถึงเป็นแหล่งอาหาร ยารักษาโรค เป็นแหล่งวัตถุดิบสำหรับการพัฒนาเศรษฐกิจในหลายภาคส่วน อีกทั้งป่าไม้ยังมีส่วนในการป้องกันภัยพิบัติทางธรรมชาติอีกด้วย  วันที่ 14 มกราคมของทุกปี จึงถูกกำหนดให้เป็น "วันอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้ของชาติ" เพื่อให้ประชาชนตระหนักถึงความสำคัญของป่าไม้และร่วมมือกันในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติที่มีคุณค่านี้

จากการสำรวจทรัพยากรป่าไม้ประเทศไทยที่มีอยู่ในปัจจุบัน ในปี 2566 พบว่า ประเทศไทยมีพื้นที่ป่าไม้ที่ยังคงสภาพป่าเหลืออยู่เพียงประมาณ 31.47% ของพื้นที่ทั้งหมดของประเทศ ซึ่งลดลงอย่างต่อเนื่องในช่วงหลายปีที่ผ่านมา โดยสูญเสียพื้นที่ป่าไม้ถึง 317,819.21 ไร่ เมื่อเทียบกับปี 2565 มากที่สุดในรอบ 10 ปีที่ผ่านมา โดยสาเหตุหลักของการลดลงของพื้นที่ป่าไม้เกิดจากการบุกรุกเพื่อเปลี่ยนพื้นที่ป่าให้เป็นพื้นที่เกษตรกรรม พื้นที่อยู่อาศัย และการพัฒนาเชิงพาณิชย์ นอกจากนี้ ยังมีการลักลอบตัดไม้และการเผาป่าเพื่อผลประโยชน์ส่วนบุคคล ส่งผลกระทบอย่างรุนแรงต่อความสมดุลของระบบนิเวศ อีกทั้งการสูญเสียพื้นที่ป่าไม้ในระดับดังกล่าวนี้ยังส่งผลกระทบที่ชัดเจนต่อสิ่งแวดล้อมและชีวิตความเป็นอยู่ของประชาชน โดยเฉพาะความถี่และความรุนแรงของภัยธรรมชาติที่มากขึ้นในบางพื้นที่ นอกจากนี้ การลดลงของพื้นที่ป่ายังส่งผลให้สัตว์ป่าหลายชนิดสูญเสียถิ่นที่อยู่อาศัย โดยบางชนิดนั้นจัดอยู่ในกลุ่มเสี่ยงต่อการสูญพันธุ์

ปัจจุบันรัฐบาลและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องมีการขับเคลื่อนนโยบายและได้ดำเนินมาตรการต่าง ๆ เพื่ออนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้ ทั้งในด้านการคุ้มครอง อนุรักษ์ และฟื้นฟูทรัพยากรป่าไม้ เช่น การประกาศพื้นที่ป่าเพื่อการใช้ประโยชน์ด้านการท่องเที่ยวเชิงนิเวศ การปราบปรามการบุกรุกพื้นที่ป่า การฟื้นฟูพื้นที่ป่าที่เสื่อมโทรม รวมถึงการศึกษาวิจัยและพัฒนาองค์ความรู้เพื่อนำไปใช้ในการบริหารจัดการทรัพยากรป่าไม้ให้เกิดความยั่งยืน อย่างไรก็ตามประชาชนยังมีบทบาทสำคัญในการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้ของชาติ เราทุกคนสามารถมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ป่าไม้ได้หลายวิธี ไม่ว่าจะเป็นการเข้าร่วมกิจกรรมปลูกต้นไม้และฟื้นฟูพื้นที่ป่า ส่งเสริมและสนับสนุนป่าชุมชน หลีกเลี่ยงการใช้ผลิตภัณฑ์ที่มาจากการทำลายป่า สนับสนุนการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์และปฏิบัติตามกฎระเบียบของพื้นที่ป่า ให้ความรู้และปลูกฝังจิตสำนึกในการอนุรักษ์ป่าไม้แก่เยาวชน

วันอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้ของชาติถือเป็นโอกาสที่ดีในการตระหนักถึงความสำคัญของป่าไม้และสัตว์ป่า ซึ่งเป็นทรัพยากรที่มีคุณค่ายิ่งของประเทศ ความร่วมมือกันระหว่างภาครัฐ เอกชน และประชาชนในการอนุรักษ์และฟื้นฟูป่าไม้จะช่วยให้ทรัพยากรธรรมชาตินี้ยังคงอยู่เพื่อประโยชน์ของคนรุ่นปัจจุบันและอนาคต
 


เรียบเรียงโดย รัตนพร เจริญชาติ นักวิจัย สถาบันสิ่งแวดล้อมไทย
ขอขอบคุณแหล่งข้อมูล
กรมป่าไม้. (2568). รายงานฉบับสมบูรณ์โครงการจัดทำข้อมูลสภาพพื้นที่ป่าไม้ ปี พ.ศ. 2566. จากเว็บไซต์: https://www.forest.go.th/land/เอกสารเผยแพร่/